Jak wygląda szałwia lekarska, biała i inne? Poznaj 10 odmian

Szałwia to nie tylko przyprawa, ale także piękna roślina ozdobna. Jej różnorodność zachwyca – od niskich, pełzających odmian po okazałe krzewy. Kwiaty w odcieniach fioletu, różu i bieli przyciągają motyle i pszczoły. Liście zachwycają paletą barw – od srebrzystoszarej po purpurową. Sprawdź jak wygląda szałwia oraz poznaj bliżej najpopularniejsze gatunki i odmiany, które urozmaicą Twój ogród.

Jak wygląda szałwia?

Pokrój i wielkość

Szałwia lekarska (Salvia officinalis) to półkrzew osiągający zwykle wysokość od 30 do 75 cm. Tworzy rozgałęzione, zdrewniałe u podstawy pędy, gęsto ulistnione. Roślina ma zwarty, kulisty lub krzaczasty pokrój. Niektóre odmiany mogą być niższe i bardziej kompaktowe, np. 'Berggarten’ dorasta do ok. 40 cm.

Liście

Liście szałwii są podłużne lub jajowate, o pomarszczonej powierzchni i delikatnie ząbkowanych brzegach. Osiągają długość od 3 do 9 cm i szerokość do 2,5 cm. Młode liście pokryte są delikatnymi włoskami, starsze są niemal nagie. Ubarwienie liści zależy od odmiany – od srebrzystoszarego, przez zielone, szarozielone po fioletowe. Charakterystyczną cechą jest wyraźne unerwienie na spodniej stronie blaszki.

Kwiaty

Szałwia kwitnie zazwyczaj wczesnym latem, od czerwca do sierpnia. Kwiaty szałwii zebrane są w okółkach po 6-10, tworzących krótkie kłosy na szczytach pędów. Kielich jest dwuwargowy, korona kwiatu także, najczęściej jasnoniebieska lub fioletowoniebieska, rzadziej różowa lub biała.

Aby szałwia zakwitła, potrzebuje pełnego słońca, dobrze przepuszczalnej gleby oraz odpowiedniego podlewania, które nie powinno być nadmierne. Kwitnienie szałwii może być również wywołane przez stres, np. zbyt małą doniczkę, co powoduje, że roślina dąży do reprodukcji przed ewentualnym obumarciem. 

Regularne przycinanie wiosną i w trakcie sezonu wegetacyjnego pomaga w utrzymaniu zwartego kształtu rośliny i stymuluje produkcję młodych pędów, co może opóźnić kwitnienie, jeśli szałwia jest uprawiana głównie jako zioło kulinarne.

Wygląd i charakterystyka 8 popularnych odmian szałwii

1. Szałwia lekarska (kwit)

Szałwia lekarska to krzewinka dorastająca do 60 cm wysokości. Jej liście są podłużne, pomarszczone, pokryte delikatnymi włoskami. Mają charakterystyczny, intensywny zapach. Kwiaty pojawiają się w czerwcu i lipcu, tworząc kłosy w kolorze fioletowo-niebieskim.

Popularne odmiany szałwii lekarskiej to:

• ’Purpurascens’ – o purpurowych, miękkich liściach
• ’Icterina’ – z liśćmi obrzeżonymi na żółto
• ’Tricolor’ – o liściach z różowymi i białymi przebarwieniami
• ’Berggarten’ – o dużych, srebrzystoszarych, okrągłych liściach

2. Szałwia omszona (Salvia nemorosa)

Szałwia omszona to bylina dorastająca do 60 cm wysokości. Tworzy kępy lancetowatych, pomarszczonych liści. Kwiaty w kolorze fioletowo-niebieskim zebrane są w kłosy, pojawiają się od czerwca do sierpnia.

Ciekawe odmiany szałwii omszonej to:

• ’Caradonna’ – o ciemnych, prawie czarnych łodygach kontrastujących z fioletowymi kwiatami
• ’Schneehügel’ – kwiaty w czystym, białym kolorze
• ’Amethyst’ – kwiaty w odcieniu intensywnego, głębokiego fioletu

3. Szałwia biała (Salvia apiana)

Szałwia biała to wiecznie zielony krzew pochodzący z południowo-zachodnich rejonów USA i Meksyku. Dorasta do 1,5 m wysokości. Jej liście są eliptyczne, srebrzysto-białe, silnie aromatyczne. Kwiaty w kolorze białym z fioletowymi plamkami pojawiają się na wysokich pędach od wiosny do lata.

Szałwia biała jest ceniona przez rdzennych mieszkańców Ameryki. Jej suszone liście są palone w ceremoniach oczyszczających. Kwiaty przyciągają pszczoły, motyle i kolibry.

4. Szałwia błyszcząca (Salvia splendens)

Szałwia błyszcząca to roślina jednoroczna dorastająca do 60 cm wysokości. Jej liście są jajowate, błyszczące, ciemnozielone. Kwiaty w intensywnym, szkarłatnym kolorze pojawiają się od późnej wiosny do jesieni.

Popularne odmiany szałwii błyszczącej to:

• ’Sizzler Red’ – o zwartym pokroju i jaskrawoczerwonych kwiatach
• ’Sizzler Purple’ – kwiaty w kolorze intensywnego fioletu
• ’Sizzler Salmon’ – kwiaty w odcieniu łososiowym

5. Szałwia muszkatołowa (Salvia sclarea)

Szałwia muszkatołowa to okazała bylina dorastająca do 1,2 m wysokości. Jej liście są duże, sercowate, silnie pomarszczone, pokryte włoskami. Kwiaty w kolorze bladofioletowym z białymi przetchlinkami zebrane są w okazałe kwiatostany.

Szałwia muszkatołowa ma silny, charakterystyczny zapach. Jej olejek eteryczny jest wykorzystywany w przemyśle perfumeryjnym. Kwiaty są chętnie odwiedzane przez pszczoły.

5. Szałwia wieszcza (Salvia divinorum)

Szałwia wieszcza to bylina pochodząca z Meksyku. Jej liście są duże, jajowate, jasnozielone. Kwiaty w kolorze białym lub jasnofioletowym zebrane są w luźne grona.

Szałwia wieszcza zawiera psychoaktywne substancje i jest używana w rytuałach szamańskich przez Indian Mazateków. W wielu krajach, w tym w Polsce od 8 maja 2009 roku, na mocy nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii jej uprawa i posiadanie są nielegalne.

7. Szałwia pięciolistkowa (Salvia elegans)

Szałwia pięciolistkowa, znana też jako szałwia ananasowa, to półkrzew dorastający do 1,5 m wysokości. Jej liście są jasnozielone, lancetowate, o ananasowym zapachu. Kwiaty w kolorze czerwonym pojawiają się jesienią.

Szałwia ananasowa jest uprawiana jako roślina ozdobna, ale także dla jadalnych kwiatów o słodkim smaku. Jest wrażliwa na mróz, w chłodniejszym klimacie wymaga okrycia na zimę.

8. Szałwia szkarłatna (Salvia coccinea)

Szałwia szkarłatna to jednoroczna lub krótkowieczna bylina dorastająca do 60 cm wysokości. Jej liście są jasnozielone, trójkątne. Kwiaty w kolorze czerwonym, różowym lub białym kwitną od lata do jesieni.

Szałwia szkarłatna jest łatwa w uprawie, dobrze znosi suszę. Chętnie odwiedzają ją motyle i kolibry. Nadaje się na rabaty i do pojemników.